دروازه قرآن شیراز یکی از 6 دروازه باقیمانده این شهر و یکی از آثار دیدنی شیراز به شمار میرود.
دروازه قرآن از زمانآلبویه در همین مکان فعلی بارها ویران و تجدید بنا شده است.
ویران شدن این بنا در سال 1315 ه.ق به دستور والی وقت یکی از این نمونههاست.
دروازه قرآن کنونی را نیکوکاری به نام حسین ایگار ساخته و به مردم شیراز هدیه کرده است.
در بالای طاق بزرگ این دروازه
اطاقی تعبیه شده که دو قرآن کتابت شده به دست سلطان ابراهیم نوه شاهرخ
تیموری در آن نگهداری میشده است.
مردم شیراز قدیم،
اول هر ماه قمری با عبور از زیر قرآن که آن را به حضرت علی علیهالسلام
منتسب میدانستند خود را در برابر خطرها و بلاها بیمه میکردند.
آنها عقیده داشتند که کلامالله مجید تا پایان ماه آنان را از هر بلایی حفظ میکند.
این دو قرآن که در اصطلاح آن را قرآن هفده منی مینامیدند هم اینک در موزه پارس شیراز در معرض دید علاقه مندان قرار دارد و یکی از شاهکارهای نگارش کتاب آسمانی مسلمانان جهان به شمار میرود.
دروازه قرآن شیراز در کنار تفرجگاه گهواره دید و مقبره خواجوی کرمانی از شاعران مشهور کشورمان قرار دارد وگردشگران بسیاری با عکس گرفتن در کنار این اثر تاریخی خاطرات شیرینی را با خود به همراه میبرند.
۱. شیراز درگذشته دارای شش دروازه بود که نام این دروازهها عبارت است از: دروازه قرآن، دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصابخانه، دروازه کازرون و دروازه شاه داعی الی اله.
۲. دروازه قرآن ابتدا در زمان عضد الدوله ساخته شد و قرآنی در آن جایداده شد تا مسافرانی که از زیر این دروازه رد میشوند، بیمه و متبرک شوند. در دوران کریمخان زند، این دروازه بازسازی شد.
۳. در بازسازی دوران زندیه، اتاقی در بالای دروازه اضافه شد و دو جلد قرآن نفیس به خط «سلطان ابراهیم بن شاهرخ تیموری»، در این اتاقک قرار داده شد.
۴. قرآنهای نفیس ساختهشده در عصر زندیه به قرآن «هفده من» معروف است، امروز قرآنهای قدیمی دروازه قرآن به موزه پاریس منتقلشدهاند.
۵. در عصر قاجار دروازه قرآن براثر عوامل طبیعی و زلزله، آسیب زیادی دید ولی در سالهای بعد به دست «محمد زکی خان نوری» مرمت و بازسازی شد.
۶. این بنا درگذشته در نزد مردم از اهمیت بالایی برخوردار بود و مردم در روزهای اول ماه از شهر خارج میشدند و دوباره از زیر این دروازه وارد شهر میشدند.
۷. در سال ۱۳۱۵، بنای کهن دروازه قرآن، به دست شهردار وقت شیراز تخریب شد و در سال ۱۳۲۸ دروازه جدیدی در نزدیکی بنای دروازه قدیمی به همت بازرگان شیرازی، «حاج حسین ایگار» معروف به «اعتماد التجار» ساخته شد.
۸. دروازه جدید تفاوتهایی با دروازه کهن داشت، این دروازه ابعادی بزرگتر داشت و شامل دهانه قوس تیزه دار و دو ورودی کوچک در دو طرف دروازه، میشد.
۹. در بنای دروازه قرآن جدید آیاتی از قرآن به خط ثلث و نسخ دورتادور بنا نوشتهشده است.
۱۰. در پیشانی شمالی طاق جدید، آیه ۹ سوره اسرا و بر پیشانی جنوبی و به سمت شهر شیراز، آیه ۸۸ سوره اسرا، در گوشه غربی طاق هم آیه ۹ سوره حجر نوشتهشده است.
۱۱. در کنار دروازه قرآن شیراز، مجموعهای تفریحی وجود دارد و قبر خواجوی کرمانی، شاعر ایرانی در آن واقعشده است و به همین دلیل به بوستان خواجوی کرمانی شهرت دارد. بالاتر از مقبره خواجوی کرمانی، سه غار وجود دارد که یکی از آنها محل خلوت کردن عرفا و زاهدان به خدا بوده است. غار بعدی، دهانهای بلند با طاق ضربی دارد و قبر خواجه عمادالدین محمود، وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو، قرار دارد.
۱۲. در سمت چپ دروازه قرآن، اتاق کوچکی وجود دارد که به دره کنار مشرف است، بر اساس وصیت اعتماد التجار یا حاج حسین ایگار، او در این بخش مدفونشده است.
۱۳. در گذشته دروازه قرآن بر سر راه ورودی به شیراز قرارداشت ولی پس از مرمتهای اخیر جاده ورودی به شیراز را برای آسیب نرسیدن به آن در کنار این اثر تاریخی قرار دادند.
۱۴. دروازه قرآن در تاریخ ۱۳۷۵/۹/۱۹ با شماره ۱۸۰۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.